To 2014, όλοι μιλούσαν για μια χαμένη γενιά, τη γενιά των παιδιών μέχρι 25 ετών. Η οικονομική κρίση είχε χτυπήσει καθοριστικά την παγκόσμια οικονομία, κεκτημένα πολλών ετών είχαν εξανεμιστεί σε μια τριετία, η ανεργία μάστιζε πάνω από τα μισά παιδιά αυτής της νέας γενιάς. Προσωπικά δεν ξέρω τι ήταν χειρότερο. Να είσαι νέος και να μην έχεις μέλλον ή να είσαι μεσήλικας, να έχεις χτίσει τόσο παρελθόν υποθηκευμένο στο μέλλον και το μέλλον να σου φεύγει μέσα από τα χέρια. Λέω δεν ξέρω, αλλά μέσα μου ήξερα.
Η δική μου προσωπική, πάλι, στάση, όπως πάντα, ήταν πολύ διαφοροποιημένη. Από μικρός, ο τρόπος, με τον οποίο αντιμετώπιζα τις κρίσεις, ήταν να ανεβαίνω, για να τις βλέπω από πάνω. Μια νοητή αιώρηση, για να δω τη συνολική εικόνα. Το μεγαλύτερό μου, λοιπόν, ερωτηματικό αρχικά ήταν γιατί δεν ένιωθα το σοκ, τη δυσάρεστη εκείνη έκπληξη και την αμηχανία της ανημποριάς. Αρχικά, το απέδιδα στο ότι είχα σταματήσει από χρόνια να παρακολουθώ τηλεόραση, οπότε η τοξικότητα και η πίεση των μέσων μαζικής ενημέρωσης ίσως να είχε μικρότερη επίδραση στην ψυχολογία μου. Αλλά δεν ήταν μόνο αυτό. Με έλουζαν οι ενοχές κάθε φορά που σκεφτόμουν ότι η κρίση εκείνη ήταν από τα μεγαλύτερα δώρα στην ανθρωπότητα. Άλλαζε άρδην τον τρόπο, με τον οποίο θα ξαναβλέπαμε τους εαυτούς μας. Μειώνοντας την άκρατη και ανεξέλεγκτη ισχύ των μεγάλων οικονομιών, ενίσχυε αυτούς που αποκαλούσαμε αναπτυσσόμενο και τρίτο κόσμο. Βλέποντας τα πράγματα από πάνω και βγάζοντας από τη θεώρηση προσωρινά τους λίγους, που έτσι και αλλιώς πάντα κρατούσαν το παχυλότερο απόθεμα για την πάρτη τους, είδα τον υπόλοιπο πλούτο να αναδιανέμεται πιο δίκαια. Το μόνο λάθος ήταν ότι όλο αυτό γινόταν με έναν τρόπο που, για άλλη μια φορά, δε δίδασκε τίποτα στον απλό κόσμο, την παραγωγική μηχανή της παγκόσμιας οικονομίας.
Έτσι κι αλλιώς, για μένα πάντα το σφάλμα ήταν ότι κάθε σημείο αναφοράς και προσδιορισμού είχε να κάνει με τη διανομή και την αναδιανομή του πλούτου. Εξαιτίας αυτού του σημείου εκκίνησης, οι λίγοι και ισχυροί με το παχυλότερο απόθεμα είχαν ισχύ. Εξαιτίας του ίδιου σημείου εκκίνησης, οι φτωχοί ένιωθαν φτωχοί και με κάθε κρίση φτωχότεροι. Το μπλαζέ ερώτημα «να έχεις ή να είσαι» είχε οριστικά απαντηθεί εδώ και κάποιους -λίγους ομολογουμένως- αιώνες και μάλιστα σε βάρος του μεγαλύτερου μέρους της ανθρωπότητας. Βλέπετε, η ευτυχία και η δυστυχία είναι αποτελέσματα μόνο του ισοζυγίου των προσδοκιών μας. Αν υπάρχει, λοιπόν, ένα αδιατάρακτο μέσο, για να αδειάσει κάποιος από ενέργεια την ανθρωπότητα γύρω του προς όφελός του, ο καλύτερος τρόπος είναι να στοχοπροσηλωθεί σε αυτό που ο ίδιος έχει κατακτήσει, ελέγξει και διαχειριστεί. Και ο πλούτος είναι εύκολος στόχος.
Πέρα, όμως, ακόμη και από αυτό, το μεγαλύτερο ζητούμενο είναι οι άμυνες της ανθρωπότητας. Και οι άμυνες αυτές για τον καθένα μας είναι συγκεκριμένες, όπως η Αλήθεια. Είναι αδύνατο να προσεγγίζουμε τα πεπραγμένα και τις κατακτήσεις της καθημερινής ζωής, χωρίς φιλοσοφία, χωρίς πίστη, χωρίς κρίση και αμφισβήτηση, χωρίς τις νοητικές εκείνες αναζητήσεις, που θα διευρύνουν το συναισθηματικό πλαίσιο των προσδοκιών μας. Και η πρόσφατη ακόμη ιστορία απέδειξε ότι όλα αυτά αποτελούν από μόνα τους προϊόντα και η συνταγή παραγωγής τους είναι ένας μαραθώνιος εκπαίδευσης και αυτοδιερεύνησης, μιας εκπαίδευσης προσωπικής, η οποία, όμως, ποτέ δεν παρασχέθηκε με τη μεθοδολογία και τα κεκτημένα επιστημονικά εργαλεία, που έχουν παρουσιαστεί ως σημεία αναφοράς στα αποσπασματικά εκπαιδευτικά συστήματα ανά τον κόσμο. Μιας εκπαίδευσης που θα αυτονομήσει το κάθε πρόσωπο, ανάγοντάς το σε δημιουργό και παραγωγό και όχι απλά αναπαραγωγό, όπως τα χιλιάδες “share” στα κοινωνικά δίκτυα.
Μια τέτοια εκπαίδευση μπορεί βηματικά να συνδέσει ένα συνολικό πλαίσιο παιδείας που θα εξυπηρετήσει το «μέτρο». Αναφέρομαι στο «μέτρο» και όχι στο μέτριο, το μέσο, διανυσματικές και δισδιάστατες αποστάσεις. Αναφέρομαι στο «μέτρο» της χρυσής τομής. Η χρυσή τομή είναι ένα σημείο κινούμενο και άμεσα εξαρτώμενο από τον «επιθεωρητή» της αμυγδαλής στον εγκέφαλό μας. Η χρυσή τομή είναι ένα κινούμενο σημείο στον χώρο και τον χρόνο και ταυτίζεται μόνο με την αίσθηση ικανοποίησης. Έχει εκκίνηση τον πόθο, κατεύθυνση τον στόχο και, στην περίπτωση αυτή, τόσο ο πόθος, όσο και ο στόχος είναι του καθενός μας. Αυτό που δε μας ανήκει είναι οι ενεργειακές προϋποθέσεις στην πορεία από τον πόθο στον στόχο. Αυτές ανήκουν σε όλους, ορίζονται από όλους, μεταβάλλονται συνέχεια και δεν ανήκουν σε κανέναν. Όσο μεγαλύτερη, λοιπόν, είναι η ταύτιση του ενεργειακού μας κόστους, ποιοτικά και ποσοτικά, με τις μη ελεγχόμενες από εμάς ενεργειακές προϋποθέσεις, τόσο μεγαλύτερη είναι η ικανοποίηση και η γνωριμία μας με τη χρυσή τομή.
Το ζητούμενο, λοιπόν, στην εκπαίδευση δεν αρκεί να είναι η γνωριμία του καθενός μας με τις ενεργειακές προϋποθέσεις και τα συνεπόμενα κόστη σε μια συγκεκριμένη περίοδο, άσχετα από το αν η εκπαίδευση του ανθρώπου έχει επικεντρωθεί πεισματικά σε αυτό, καθώς αυτές μεταβάλλονται και θα μεταβάλλονται. Το ζητούμενο στην εκπαίδευση οφείλει να είναι η διαρκής καλλιέργεια και επικαιροποίηση όλων εκείνων των δεξιοτήτων, που θα κρατάνε το φλερτ του καθενός μας με τις εκάστοτε ενεργειακές προϋποθέσεις ζωντανό και τελέσφορο.
Η κατάκτηση αυτής της αυτονομίας του «μέτρου» είναι απόλυτα συμβατή με το αεικίνητο του σύμπαντος, μέρος του οποίου είμαστε και εμείς. Η κριτική ικανότητα, που απαιτεί το φλερτ με τις ενεργειακές προϋποθέσεις, εκλεπτύνεται καθημερινά, καθώς εκπαιδευόμαστε στο πώς να εκπαιδευόμαστε. Οι εφαρμογές δεν αφορούν μόνο στην «έμμετρη» διαχείριση της ζωής μας, της επαγγελματικής μας οντότητας, των μέσων διασφάλισης του ενεργειακού αποθεματικού του καθενός μας, των πόρων που απαιτούνται και των προσδοκιών μας, αλλά ανάγουν όλα αυτά σε «νέο περιεχόμενο» και γνωστικό φορτίο, το οποίο αν επιστρέψουμε στην ανθρωπότητα, την ελκύουμε μαζί μας στην ανοδική σπείρα του ταξιδιού της ικανοποίησης και της «χρυσής τομής». Γινόμαστε όλοι δημιουργοί.
Απόσπασμα από τον πρόλογο του βιβλίου του κ. Γιάννη Στεργή, «the αriston project Codex: Οδικός χάρτης επιχειρηματικής αυτονόμησης».
Copyright © 2017 Yannis Stergis
Απαγορεύεται η αναδημοσίευση ή χρήση μέρους ή όλου χωρίς την έγγραφη άδεια του Γιάννη Στεργή.
